اسپان باند در صنعت پزشکی یکی از اجزای مهم برای تامین بهداشت و ایمنی در مراکز درمانی است. این پارچه بدون بافت که از پلی پروپیلن به دست می‌آید، در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای را جلب کرده و به دلیل خواص آنتی باکتریال، وزن کم و قابلیت تنفس، جایگاه منحصربه فردی را در تولید تجهیزات پزشکی یکبارمصرف به خود اختصاص داده است. به کارگیری صحیح آن در ساخت ماسک ها و لباس های محافظ، نقش بسزایی در پیشگیری از عفونت ایفا می‌کند.
تعریف و اهمیت پارچه اسپان باند
پارچه اسپان باند نوعی محصول بدون بافت است که با استفاده از الیاف پلی پروپیلن از طریق روش‌های حرارتی و مکانیکی به صورت لایه‌های بسیار نازک تولید می‌شود. این تکنیک، پارچه‌ای سبک، مقاوم و در عین حال مقرون به صرفه را فراهم می‌کند که در بسیاری از صنایع کاربرد دارد.
اما اسپان باند در صنعت پزشکی نقشی ضروری را ایفا می‌کند. در واقع، نیاز به مواد ضدحساسیت، ضدعفونی شونده و آسان برای مصرف در محیط‌های درمانی، سبب شده تا این پارچه به انتخابی عالی برای تولید تجهیزات یکبارمصرف و محافظ تبدیل شود.
از آنجایی که در محیط‌های بیمارستانی، کنترل عفونت اهمیت بسیاری دارد، محصولات تولید شده از این نوع پارچه کمک می‌کنند تا سطح ایمنی کادر درمانی و بیماران ارتقا یابد. علاوه بر این، به دلیل ویژگی‌های فنی منحصرب ه‌فرد اسپان باند، می‌توان آن را در گرماژها و رنگ‌های مختلف تولید و متناسب با نیاز هر بخش از مراکز درمانی عرضه کرد.
ساختار و ویژگی های اسپان باند در صنعت پزشکی
اسپان باند در صنعت پزشکی از رشته‌های پیوسته پلی پروپیلن ساخته می‌شود. در فرآیند تولید، ابتدا گرانول‌های پلی پروپیلن ذوب شده و به صورت رشته‌های بسیار نازکی از نازل‌های مخصوص عبور می‌کنند.
سپس این رشته‌ها بر روی نوار نقاله توزیع می‌شوند و در مرحله بعد به صورت لایه‌ای یکپارچه تحت پرس حرارتی قرار می‌گیرند تا پارچه نهایی تشکیل شود.
از ویژگی‌های بارز این پارچه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- وزن سبک: الیاف پلی پروپیلن باعث می‌شوند پارچه نازک اما مستحکم باشد.
- تخلخل مناسب: قرارگیری به هم پیوسته الیاف، فضای عبور هوا را فراهم می‌کند.
- مقاومت شیمیایی: پلی پروپیلن در برابر بسیاری از اسیدها و بازها مقاوم بوده و به سرعت دچار خوردگی نمی‌شود.
- قابلیت آنتی باکتریال: در شرایطی که افزودنی‌های ویژه به کار می‌رود، پارچه خاصیت ضدباکتری پیدا می‌کند.
- عدم ایجاد حساسیت: پلی پروپیلن خود ماده‌ای بی‌اثر و بدون حساسیت زایی است، ازاین رو در محیط‌های درمانی بسیار کاربرد دارد.
ضرورت استفاده از پارچه های اسپان باند در مراکز پزشکی
محصولات پزشکی باید علاوه بر حفظ سلامت بیمار، مانعی موثر در برابر انتقال میکروب‌ها و ذرات معلق باشند. از سوی دیگر، سهولت استفاده و هزینه معقول نیز در این حوزه اهمیت زیادی دارد. اسپان باند در صنعت پزشکی به خوبی این نیازها را پاسخ می‌دهد.
- یکبارمصرف بودن: لباس‌ها و ماسک‌های تولیدشده از این پارچه، پس از مصرف به آسانی جمع آوری و دفع می‌شوند که خطر انتشار آلودگی را کاهش می‌دهد.
- کاهش هزینه‌های شستشو و ضدعفونی: در مقایسه با پارچه‌های معمولی که نیاز به شستشو و استریل مجدد دارند، استفاده از اسپان باند باعث صرفه جویی در زمان و هزینه می‌شود.
- کنترل عفونت: ساختار غیرمتخلخل در عین قابلیت تنفس، مانع از نفوذ باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌شود و این امر نقشی تعیین کننده در قطع زنجیره انتقال بیماری‌ها دارد.
- راحتی و سبکی: کادر درمانی هنگام انجام عمل جراحی یا دیگر فعالیت‌های تخصصی، نیاز به لباس راحت و سبک دارند تا خستگی زودرس را تجربه نکنند.
نقش اسپان باند در تولید ماسک های پزشکی
ماسک‌های جراحی از چندین لایه مختلف تشکیل می‌شوند که از جمله آن‌ها اسپان باند و لایه‌های ملت بلون است. ترکیب این لایه‌ها، توانایی ماسک در فیلتراسیون ذرات ریز و میکروارگانیسم‌ها را افزایش می‌دهد.
اهمیت اسپان باند در صنعت پزشکی در اینجا کاملا مشهود است. چراکه با به کارگیری آن در لایه‌های بیرونی و درونی ماسک، هم راحتی تنفس تضمین می‌شود و هم مسدودسازی جریان آلودگی‌ها.
- لایه بیرونی اسپان باند: به عنوان یک سد اولیه برای ذرات معلق و ترشحات عمل می‌کند.
- لایه میانی ملت بلون: تراکم بالای الیاف آن موجب فیلتراسیون قوی‌تر می‌شود.
- لایه داخلی اسپان باند: با تماس مستقیم با صورت فرد، نرمی و عدم تحریک پوست را تضمین می‌کند.
با این ساختار سه لایه، ماسک‌های جراحی ضمن حفظ قابلیت جذب ذرات، اجازه می‌دهند هوا به خوبی رد و بدل شود و کاربر احساس خفگی نکند. همچنین، اسپان باند در برابر نفوذ مایعات و ترشحات انسانی مقاومت قابل قبولی از خود نشان می‌دهد و از این رو برای محیط‌هایی با ریسک بالای آلودگی بسیار مناسب است.
نقش اسپان باند در تولید لباس‌های محافظ
در تولید لباس‌های محافظ نظیر گان جراحی، کاور کفش، کلاه جراحی و سایر ملزومات یکبارمصرف پزشکی، پارچه اسپان باند بیش از هر گزینه دیگری مورد توجه قرار دارد. مهم‌ترین مزایای استفاده از این ماده در لباس‌های محافظ عبارت‌اند از:
- مقاومت در برابر نفوذ ویروس و باکتری: بافت متراکم و در عین حال تنفس پذیر اسپان باند کمک می‌کند تا کادر درمانی در برابر عوامل عفونی محافظت شوند.
- وزن سبک و آزادی حرکت: تیم درمانی در محیط‌های حساس نیاز به لباس‌هایی دارند که مانع کار آن‌ها نشود.
- جذب رطوبت مناسب: تعرق اضافی به حداقل می‌رسد و بیمارستان‌ها از بروز مشکلات پوستی جلوگیری می‌کنند.
- ضدحساسیت بودن: عدم تولید گازهای سمی و مواد آلرژن در این پارچه، آن را به یک انتخاب ایده ال برای استفاده طولانی مدت تبدیل کرده است.
- امکان تولید در گرماژهای مختلف: بر اساس کاربردهای گوناگون، می‌توان گان یا لباس‌های محافظ را با ضخامت مناسب تولید نمود و از استحکام یا سبکی لازم برخوردار شد.
نکات مهم در انتخاب گرماژ و رنگ اسپان باند
متناسب با هر کاربرد درمانی، انتخاب گرماژ و رنگ پارچه می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال، در تولید ماسک از گرماژهای پایین‌تر با قابلیت تنفس بالا استفاده می‌شود. درحالی‌که در لباس‌های محافظ ویژه اتاق عمل، پارچه‌هایی با گرماژ بیشتر به‌کار می‌روند تا مقاومت مکانیکی و عدم نفوذ مایعات تضمین شود. همچنین انتخاب رنگ می‌تواند به دلایل مختلف صورت پذیرد.
- تشخیص سریع آلودگی: استفاده از رنگ‌های روشن مانند آبی یا سبز در اتاق عمل، آلودگی را سریع‌تر نمایان می‌کند.
- تفکیک بخش‌ها: در برخی بیمارستان‌ها یا مراکز بهداشتی، رنگ لباس و ماسک، نشان دهنده بخش یا وظیفه افراد است.
- تنوع کاربردی: پارچه اسپان باند به راحتی در رنگ‌های مختلف تولید می‌شود و برای کاهش خستگی بصری پرسنل یا بیماران، می‌توان از تنوع رنگ‌ها استفاده کرد.
کاربردهای گسترده اسپان باند فراتر از ماسک و لباس محافظ
هرچند نقش اصلی اسپان باند در صنعت پزشکی در تولید لباس‌های ایمنی و ماسک دیده می‌شود، اما کاربردهای متنوع‌تری هم دارد. از جمله این کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- شان‌های جراحی
- پدهای بهداشتی
- پوشش‌های بیمارستانی برای تخت و بالش
- کلاه آکاردئونی
- انواع دستکش‌های یکبارمصرف
تمام این موارد، ضمن تأمین بهداشت موردنیاز در مراکز درمانی، هزینه‌های نگهداری و شستشوی مداوم را کاهش می‌دهند. همچنین، در موقعیت‌هایی مانند مقابله با اپیدمی‌ها، تامین سریع و انبوه تجهیزات پزشکی با تکیه بر این پارچه بسیار ضروری است.
نتیجه گیری
اسپان باند در صنعت پزشکی توانسته با ویژگی‌های منحصربه فرد و کارایی بالای خود، تحولی مهم در ایمنی و بهداشت مراکز درمانی ایجاد کند. سبکی، قابلیت آنتی باکتریال، ضدحساسیت بودن و امکان تولید در انواع گرماژ، تنها بخشی از مزایای آن به شمار می‌آید.
به کارگیری این پارچه در تولید ماسک‌ها و لباس‌های محافظ، نقشی اساسی در قطع چرخه انتقال میکروارگانیسم‌ها داشته و آینده‌ای امیدوارکننده برای بهبود سطح سلامت جهانی رقم زده است.